Gepubliceerd in jaargang 79, nummer 1 van Lacerta
Dylan Vonhoff
Het Ranavirus. Wat maakt het een koudbloedige killer?
Tekstfragment
Het Ranavirus zorgt voor massasterfte in populaties amfibieën, vissen en reptielen in Nederland. In amfibieën zorgt het virus, door zich aan te passen, voor volledige sterfte van dieren in het larvale stadium. Maar wat maakt het Ranavirus nou zo gevaarlijk voor amfibieën?
In Nederland zijn veel mensen enthousiast over de Herpetofauna. Veldbiologen, vrijwilligers en studenten die in monitorgebieden werken of uit persoonlijke interesse populaties opzoeken, reizen hiervoor het hele land door. Helaas kunnen zij, of hun gebruikte materiaal, hierdoor een vector worden voor verschillende ziektes, zoals het Ranavirus. Het Ranavirus is een virus uit de familie Iridoviridae. Het virus treft veel amfibieën soorten, zoals groene kikkers (Pelophylax complex), Knoflookpadden (Pelobates fuscus) en Kamsalamanders (Triturus cristatus), maar ook diverse vissen- en reptielensoorten (Gray & Chinchar, 2015; Miller et al., 2011).
In Europa zijn sinds 1985 meerdere uitbraken van Ranavirussen geweest. In Nederland zijn er momenteel uitbraken gaande in Drenthe, Overijssel, Gelderland, Noord-Brabant, Utrecht en Limburg (https://www.ravon.nl/ranavirus).
De verspreiding van dit virus wordt enorm beïnvloedt door de mens. Door het niet desinfecteren van veldmateriaal of kleding, na een bezoek aan een geïnfecteerde poel kan het virus gemakkelijk meeliften en op een andere locatie voor besmetting zorgen (https://www.ravon.nl/ranavirus).
Het Ranavirus zorgt voor massasterfte van een populatie en voor volledige sterfte van dieren in het larvale stadium. Maar wat maakt het Ranavirus nou zo gevaarlijk voor amfibieën?
English summary
Ranaviruses are a genus of viruses of the family Iridoviridae. They are very harmful viruses that have caused massive mortality in populations of fish, amphibians and reptiles around the world (Gray & Chinchar, 2015). There have been several outbreaks of Ranaviruses in Europe since 1985, in different populations of frogs and toads (Miller et al., 2011)..
Symptoms of Ranavirus infection include swelling of the body and limbs, the development of polyps on the skin, frequent shedding and eventually cell death. The latter expresses itself in an infected animal in the form of internal bleeding in the liver, kidneys, spleen and digestive tract, resulting in the death of these organs. This usually leads to the death of the infected animal within a few days to weeks after the infection (Haislip et al., 2011; Gray & Chinchar, 2015).
In the wild, Ranaviruses occur in man-made pools and the soil. Distribution of Ranaviruses between target animals occurs through direct contact, for example by eating infected tissue, or indirectly by water (https://www.ravon.nl/ranavirus). In the body of the host, they survive in the cytoplasm of the cells. The Ranavirus has an outstanding feature in amphibians. This is because susceptibility to the virus changes through the different stages of metamorphic development (Gray et al., 2009; Haislip et al., 2011).
Field observations have led to the hypothesis that the ranavirus is most common in the wild when amphibians go through a stressful period such as the metamorphosis known as a period of natural immune suppression. Other stress factors also affect the immune function of amphibians and thus their susceptibility to the disease. Immune suppression results in 100% of animals dying in the larval and metamorphosis stage. The ranavirus initially causes mass mortality of 80-90% of all animals in a population. Only a small 10-20% of a population remains that is somewhat tolerant of the virus. They carry the virus but have no symptoms thus become a carrier. Because none of the offspring reaches the reproductive stages, this can eventually result in the disappearance of an entire population (Gray et al., 2009; Haislip et al., 2011).