Gepubliceerd in jaargang 77, nummer 2 van Lacerta
Han Varkevissser
Temperatuurafhankelijke geslachtsbepaling en klimaatverandering

Tekstfragment
Wanneer je als niet-bioloog bij toeval de wereld van de reptielen en amfibieën betreedt, word je overspoeld door allerlei wetenswaardigheden, “do’s en don’ts” bij het houden van de dieren en – wanneer je het wat flinker aanpakt – bij het kweken van de dieren. Belangrijk hierbij is – wanneer er eieren worden gevonden – een goede nakweek. Tijdens mijn leerjaren als Lacertalid leerde ik onder andere dat bij een deel van de reptielen op circa een derde van de incubatietijd van de eieren het geslacht wordt bepaald. Meestal komen bij hogere temperaturen meer vrouwtjes uit het ei dan bij lagere temperaturen.
Met name de bezoeken aan (de helaas veel te vroeg overleden) Henk Zwartepoorte, destijds verzorger in diergaarde Blijdorp, waren ware eye-openers. Ik maakte kennis met een z.g. ”temperatuurorgel”, een lange kist, verdeeld in diverse componenten, waarbinnen reptieleneieren werden uitgebroed en waarbinnen elk compartiment de temperatuur 1 à 2°C verschilde met de naastliggende compartimenten, langzaam oplopend van 28°C tot 34°C. Op deze manier lukte het om gemengde nesten te verkrijgen.
In de natuur gaat dit allemaal vanzelf. In de nachten koelt het af, overdag worden de nesten verwarmd, kortom, eeuwenlang kabbelde de natuur voort, waarbij in de reptielenwereld min of meer gelijkmatig mannetjes en vrouwtjes uit de eieren kropen. Uitzonderingen daargelaten.
Op de website van Scientias.nl, een populair wetenschappelijke nieuwssite las ik het volgende artikel over de soepschildpad (Chelonia mydas). Met hun toestemming breng ik de lezer dit belangwekkende artikel ter kennis.

English summary
Temperature-dependent sex-determination and climate change
Research is discussed concerning the Green turtle (Chelonia mydas). Rising global temperatures are expected to result in an increase of the female to male ratio in the offspring of this species. This is already found in the northern population of the Great Barrier Reef, where 99,1% of the new hatchlings prove to be females.
Moreover, it is expected that rising sea-levels will result in the loss of beaches suitable for breeding.