Hoewel het gebruik van UV-licht al langere tijd bij diverse reptielen wordt aanbevolen, is vooral de laatste jaren uit wetenschappelijke studies wel duidelijk geworden, dat bij vrijwel alle reptielen en amfibieën de toepassing van UVB-lampen een positief effect heeft op de gezondheid en de voortplanting van de dieren. Onder invloed van UVB-straling wordt er onder andere in de huid vitamine D3 gevormd, wat nodig is voor een goede calciumstofwisseling. Zonder vitamine D3 kan calcium niet worden opgenomen uit de voeding, waardoor ook als u calcium-supplementen geeft er nog steeds een probleem met de botopbouw kan ontstaan.
Al enige tijd staat onderstaande informatie op onze website onder terrariumkunde en bij de caresheets, maar omdat wij niet zeker zijn of deze informatie al onze leden wel bereikt, hebben wij besloten deze bespreking ook nog in het tijdschrift van Lacerta te plaatsen.

Ferguson zones

Er zijn diverse typen UVB-lampen beschikbaar, waarbij er ook combinatielampen zijn die zowel UVB licht als warmte afgeven. Welke lamp het meest geschikt is voor welke diersoort hangt af van een aantal factoren, te beginnen met de Ferguson zone.
De Ferguson Zones betreffen een systeem voor het uitdrukken van de behoefte aan UVB van een reptiel. Dit systeem is ontwikkeld op basis van onderzoek van Ferguson et al. (2010) naar de natuurlijke hoeveelheid UVB-straling die voorkomt in het leefgebied van een reptiel. Dit systeem is ontwikkeld op basis van vijftien soorten en bestaat uit vier zones, maar het kan worden toegepast op vrijwel alle soorten reptielen. Zo staan in onze caresheets tegenwoordig bij elke soort de Ferguson zone vermeld.

UV-tool

Het Britse BIAZA RAWG (British and Irish Association of Zoos and Aquaria, Reptile and Amphibian Working Group) ontwikkelde een UV-tool. Met behulp van dit handige Excel bestand kan men voor een soort op basis van de biotoop, UV Index en Ferguson zone bepalen welke lamp het meest geschikt is. Voor de meest gehouden soorten is dit onderzocht. Tot nu toe zijn nog niet alle typen UVB-lampen onderzocht, maar het bestand biedt een goede indicatie van de UVB behoeftes per diersoort welke gebruikt kan worden als leidraad bij de koop van een lamp. De UV-Tool en de instructies kunt u hier vinden: http://www.uvguide.co.uk/BIAZA-RAWG-UV-Tool.htm.

Opmerkingen over UVB-lampen

De exacte UVB-straling van een lamp is alleen te bepalen door deze te meten. De gegeven waardes op de verpakking zijn een inschatting van de fabrikant welke niet altijd volledig overeenkomt met de afgifte van de lamp. Het is dan ook belangrijk om altijd minimaal de op de verpakking geadviseerde afstand van het dier tot de lamp aan te houden en te allen tijde ervoor te zorgen dat het dier niet dichter bij de lamp kan komen. UVB-straling kan immers bij een te hoge afgifte leiden tot verbranding. Dit kan zowel door een te sterke lamp als door een te korte afstand tot de lamp. Bij een te lange afstand tot de lamp kan een dier echter onvoldoende UVB-straling opnemen.
UVB-straling wordt optimaal opgenomen in een warme omgeving. Kwikdamplampen en HID-lampen geven naast UVB ook warmte af waardoor dit zichzelf reguleert. Voor deze lampen is vaak een aparte fitting of een voorschakelapparaat nodig, dit staat vermeld op de verpakking. Zorg ervoor dat als u een ander type UVB-lamp gebruikt met een aparte warmtebron dat de UVB-lamp zich aan de warme zijde van het terrarium bevindt. UVB-lampen hebben een beperkte houdbaarheid en moeten minimaal één tot twee keer per jaar vervangen worden. Het kan zijn dat uw lamp na een half jaar nog steeds licht en/of warmte afgeeft maar geen UVB-straling meer. Vervang de lamp daarom halfjaarlijks of meet elk kwartaal de UVB-straling en vervang de lamp wanneer de output onder de gewenste waardes komt.

Tenslotte

Mochten de door u gehouden soorten niet worden genoemd in de UV-tool, er kan meestal toch een vrij goede inschatting worden gemaakt van de juiste Ferguson Zone, waardoor de keuze van de meest geschikte UVB-lamp weer wat gemakkelijker wordt.

Literatuur

Baines, F., J. Chattell, J. Dale, D. Garrick, M. Goetz, I. Gill, T. Skelton M. Swatman, 2016. How much UV-B does my reptile need? The UV-Tool, a guide to the selection of UV lighting for reptiles and amphibians in captivity. Journal of Zoo and Aquarium Research 4 (1): 42-63.
http://www.jzar.org/jzar/article/view/150. Journal of Zoo and Aquarium Research 4: 42-63.
Ferguson, G.W., A.M. Brinker, W.H. Gehrmann, S.E. Bucklin, F.M. Baines & S.J. Mackin, 2010. Voluntary Exposure of Some Western-Hemisphere Snake and Lizard Species to Ultraviolet-B (UVB) Radiation in the field: How Much UVB Should a Lizard or Snake Receive in Captivity? Zoo Biology 29: 317-334.