Herpetologie & terrariumkunde

Algemene richtlijnen

UVB-verlichting

Hoewel in enkele caresheets het gebruik van UV-licht niet, of slechts vrijblijvend wordt geadviseerd, is de laatste jaren uit wetenschappelijke studies wel duidelijk geworden dat bij vrijwel alle reptielen en amfibieën de toepassing van UV-B lampen een positief effect heeft op de gezondheid en de voortplanting van de dieren. Onder invloed van UVB-straling wordt er onder andere in de huid vitamine D3 gevormd, wat nodig is voor een goede calciumstofwisseling. Zonder vitamine D kan calcium niet worden opgenomen uit de voeding, waardoor ook als u calcium supplementen geeft er nog steeds een probleem met de bot opbouw kan ontstaan.

Er zijn diverse typen UVB Lampen beschikbaar, waarbij er ook combinatie lampen zijn die zowel UVB licht als warmte afgeven. Welke lamp het meest geschikt is voor welke diersoort hangt af van een aantal factoren, te beginnen met de Ferguson zone.

De Ferguson Zones is een systeem voor het uitdrukken van de behoefte aan UVB van een reptiel. Dit systeem dat ontwikkeld is in 2010 op basis van onderzoek van Ferguson et al. naar de natuurlijke hoeveelheid UVB-straling die voorkomt in het leefgebied van een reptiel. Dit systeem is ontwikkeld op basis van 15 soorten en bestaat uit 4 zones, het kan worden toegepast op vrijwel alle soorten reptielen. In onze caresheets staat bij elke soort de Ferguson zone vermeldt.

Het Britse BIAZA RAWG ontwikkelde een UV-Tool. Met behulp van dit handige Excel bestand kan men voor een soort op basis van de biotoop, UV Index en Ferguson zone bepalen welke lamp het meest geschikt is. Voor de meest gehouden soorten is dit onderzocht. Tot nu toe zijn nog niet alle typen UVB lampen onderzocht, maar het bestand biedt een goede indicatie van de UVB behoeftes per diersoort welke gebruikt kan worden als leidraad bij de koop van een lamp. De UV-Tool en de instructies kunt u hier vinden: http://www.uvguide.co.uk/BIAZA-RAWG-UV-Tool.htm

De exacte UVB-straling van een lamp is alleen te bepalen door deze te meten. De gegeven waardes op de verpakking zijn een inschatting van de fabrikant welke niet altijd volledig overeen komt met de afgifte van de lamp. Het is dan ook belangrijk om altijd minimaal de op de verpakking geadviseerde afstand van het dier tot de lamp aan te houden en ten alle tijden ervoor te zorgen dat het dier niet dichterbij de lamp kan komen. UVB-straling kan immers bij een te hoge afgifte leiden tot verbranding. Dit kan zowel door een te sterke lamp als door een te korte afstand tot de lamp,. Bij een te lange afstand tot de lamp kan een dier echter onvoldoende UVB-straling opnemen.

UVB-straling wordt optimaal opgenomen in een warme omgeving. Kwikdamplampen en HID lampen geven naast UVB ook warmte af waardoor dit zichzelf reguleert. Voor deze lampen is vaak een aparte fitting of een voorschakelapparaat nodig, dit staat vermeld op de verpakking. Zorg er voor dat als u een ander type UVB lamp gebruikt met een aparte warmte bron dat de UVB lamp zich aan de warme zijde van het terrarium bevindt. UVB lampen hebben een beperkte houdbaarheid en moeten minimaal 1 tot 2 keer per jaar vervangen worden. Het kan zijn dat uw lamp na een half jaar nog steeds licht en/of warmte afgeeft maar geen UVB-straling meer. Vervang de lamp daarom halfjaarlijks of meet elk kwartaal de UVB-straling en vervang de lamp wanneer de output onder de gewenste waardes komt.

Literatuur: Baines, Frances & Chattell, Joe & Dale, James & Garrick, Dan & Goetz, Matt & Skelton, Tim & Swatman, Matt. (2016). How much UV-B does my reptile need? The UV-Tool, a guide to the selection of UV lighting for reptiles and amphibians in captivity. Journal of Zoo and Aquarium Research 4(1): 42 – 63. http://www.jzar.org/jzar/article/view/150. Journal of Zoo and Aquarium Research. 4. 42 – 63.

Verantwoord verzorgen

Het houden van reptielen is een prachtige hobby, maar er komen voor de houders wel een paar verantwoordelijkheden bij kijken. In de media verschijnen soms berichten over ontsnapte slangen, hagedissen of zelfs krokodillen. Dit soort berichten vormen geen goede reclame voor onze terrariumhobby. Vandaar dat de NVHT Lacerta daar aandacht aan besteedt en daarvoor ook uw aandacht vraagt.

Eigenaren

Ten eerste heeft elke verzorger van reptielen, amfibieën, spinnen of schorpioenen natuurlijk de verantwoordelijkheid die dieren optimaal te verzorgen en te huisvesten. Bedenk dat de dieren die u verzorgt voor de omgeving (terecht of onterecht) heel bedreigend kunnen overkomen en paniek kunnen veroorzaken als ze ontsnappen.
Houders van giftige dieren dienen gebruik te maken van afsluitbare terraria. Houd ook rekening met de geboorte van jonge dieren bij levendbarende soorten. Bij voorkeur staan die terraria in een afgesloten en “slangdichte” kamer. Ook moeten houders van giftige dieren nadenken over het in huis hebben van antisera. Voor meer informatie over het (veilig) houden van gifslangen verwijzen wij naar de site van de Doelgroep Gifslangen van Lacerta (DGL) http://www.dgl-gifslangen.nl/.
Een belangrijke verantwoordelijkheid is dus om ervoor te zorgen dat er geen dieren bij u ontsnappen en als het dan toch gebeurt om ervoor te zorgen dat de dieren in ieder geval niet het huis uit kunnen komen. Dit geldt in ieder geval voor houders van gevaarlijke dieren, maar ook voor mensen die een onschuldig kouseband- of korenslangetje houden. Ook die onschuldige dieren kunnen bij mensen schrikreacties veroorzaken. Mocht het toch een keer voorkomen, laat het dan weten aan de buren zodat ze, als ze een dier zien, in ieder geval weten of het dier gevaarlijk is of niet.
Vinders

Voor de vinders van reptielen of andere exotische spinnen of schorpioenen geldt één belangrijke hoofdregel: Elk reptiel of andere exotische diersoort waarvan je niet 100% zeker weet dat het ongevaarlijk is kan het beste altijd worden behandeld als ware het een gevaarlijk dier; dus zelf nooit oppakken!

Algemene regels voor het publiek zijn:

Probeer het dier niet te vangen

Blijf op meer dan één meter afstand van het dier. Staat u onverhoopt te dicht in de buurt van bijv. een slang, blijf dan stilstaan en geef de slang de kans weg te kruipen.
Verjaag het dier niet, maar probeer het dier op afstand te volgen.
Laat één van de onderstaande instanties waarschuwen
Probeer het gevonden dier zo goed mogelijk te omschrijven, zodat de soort kan worden bepaald. Ideaal is als er foto’s worden gemaakt.
Laat het vangen over aan experts.
De meeste slangen zijn in de schemering actief. Loop niet met blote voeten waar slangen verwacht kunnen worden.
Laat kleding en schoeisel niet slingeren en controleer deze alvorens ze aan te trekken.
Instanties die gewaarschuwd kunnen worden:

  • De eigenaar (mits bekend
  • De lokale politie (0900-8844 of 112 bij levensbedreigende situaties)
  • Dierenambulance